Kituo cha anga cha kimataifa kuanguka katika bahari ya Pasifiki mwaka 2031

Kituo cha Kimataifa cha Anga za Juu (ISS) kitaendelea kufanya kazi hadi 2030, kabla ya kutumbukia katika Bahari ya Pasifiki mapema 2031, kulingana na Nasa.

Katika ripoti ya wiki jana, shirika la anga za juu la Marekani lilisema ISS itaanguka kwenye sehemu ya bahari inayojulikana kama Point Nemo.

Hii ni sehemu ya mbali zaidi kutoka nchi kavu kwenye sayari ya Dunia, pia inajulikana kama makaburi ya vyombo vya anga.

Satelaiti nyingi za zamani na vifusi vingine vya angani vimeanguka hapo, ikiwemo kituo cha anga za juu cha Urusi Mir mnamo 2001.

Nasa ilisema katika siku zijazo shughuli za anga za juu karibu na Dunia zitaongozwa na sekta ya kibiashara.

ISS - mradi wa pamoja unaohusisha mashirika matano ya anga - imekuwa katika obiti tangu 1998 na imekuwa ikiundwa mara kwa mara tangu 2000. Uchunguzi zaidi ya 3,000 wa utafiti umefanyika katika maabara yake ya microgravity.

Hata hivyo, imeidhinishwa tu kufanya kazi hadi 2024 na nyongeza yoyote lazima ikubaliwe na washirika wote.

Nasa ilisema mpango wa kustaafu wa ISS uliashiria mpito kwa sekta ya biashara kwa shughuli katika obiti ya chini ya Dunia - eneo la nafasi karibu na Dunia.

"Sekta ya kibinafsi ina uwezo wa kiufundi na kifedha wa kuendeleza na kuendesha maeneo ya kibiashara ya Njia ya chini ya Dunia, kwa usaidizi wa Nasa," Phil McAlister, mkurugenzi wa anga za juu za kibiashara katika Makao Makuu ya Nasa alisema.

Mnamo 2020, Nasa ilikabidhi kandarasi kwa kampuni ya Texas ya Axiom Space kuunda angalau moduli moja inayoweza kutumiwa kama makao ya binadamu kuunganishwa kwenye ISS. Pia imetoa ufadhili kwa makampuni matatu ili kuendeleza miundo ya vituo vya anga na maeneo mengine ya kibiashara katika obiti.

Inatarajiwa kuwa miradi hii mipya itatekelezwa angalau kwa sehemu kabla ya ISS kustaafu.

Nasa ilisema inataka kuunda "uchumi thabiti wa kibiashara unaoongozwa na Amerika katika obiti ya chini ya Dunia".

Sekta ya biashara tayari ni sehemu muhimu ya mpango wa anga za juu wa Marekani, na makampuni ya kibinafsi yenye jukumu la kuwasilisha wana anga na mizigo. Vyombo vya anga vya juu vya Soyuz na Progress pia vinatumika.

Kulingana na Nasa, itaokoa $1.3bn (£956m) kwa kuhamia sekta ya kibinafsi kwa shughuli katika obiti ya chini ya Dunia, pesa ambazo badala yake zinaweza kutumika katika uchunguzi wa anga za juu.

Akiba hiyo inatarajiwa kwa sababu Nasa itakuwa ikilipia tu huduma inazohitaji, badala ya ukarabati na uendeshaji wa ISS. Nasa pia inaeleza kuwa vituo vya anga vya sekta ya kibinafsi vitakuwa vipya zaidi na vinapaswa kuhitaji vipuri vichache.

Nasa ilisema kuwa imechambua bajeti yake ya ISS kila mwaka na kwamba itaendelea kuboresha makadirio yake ya akiba.

Ripoti ya mpito iliyochapishwa na Nasa wiki hii inajiri baada ya utawala wa Rais wa Marekani Joe Biden kusema kuwa umejitolea kuongeza shughuli za kituo hicho hadi 2030.

Hata hivyo, upanuzi huo bado unahitaji usaidizi wa washirika wa kimataifa, ikiwa ni pamoja na Urusi, na ufadhili wa ISS kwa sasa umeidhinishwa na Bunge la Marekani hadi 2024.

Katika mahojiano na shirika la habari la Urusi Interfax mnamo Desemba 2021, mkuu wa mpango wa anga za juu wa Urusi, Dmitry Rogozin, alionyesha nia ya kufanya kazi na Nasa zaidi ya 2024.

'Vitendo vinazungumza zaidi kuliko maneno," alisema. "Mwaka huu tulituma moduli mpya ya Nauka kwa ISS, ambayo inatarajiwa kudumu angalau miaka 10."

Mkuu wa Roscosmos pia alilalamika kwamba vikwazo vya Marekani kwa Urusi vinaathiri sekta ya anga ya Urusi, na hapo awali alisema Urusi inaweza kusitisha ushiriki wake katika mpango wa ISS ikiwa vikwazo hivyo havitaondolewa.

Marekani na washirika wake wa Magharibi wametishia kuiwekea Urusi vikwazo zaidi iwapo itaivamia Ukraine, ingawaje hali halisi ya vikwazo hivyo bado haijajulikana.

Urusi ilisema hapo awali kuwa uchovu wa muundo ulimaanisha ISS haitaweza kufanya kazi zaidi ya 2030, na kuonya kuwa vifaa vilivyopitwa na wakati vinaweza kusababisha hitilafu "zisizoweza kurekebishwa".